Frans, op zaterdag 19 februari wordt om 19:47 uur op NPO 2 de derde aflevering uitgezonden van Jekels Jacht. Daar heb jij aan meegewerkt.
Wat is dat eigenlijk voor een programma?
Diederik Jekel zoekt daarin van alles uit over wetenschappelijke experimenten en uitvindingen door Nederlanders. Hij bouwt die uitvindingen na of voert die experimenten opnieuw uit. Dat soort dingen.
En waar gaat ‘jouw’ uitzending dan over?
Over Hans Lipperhey. Ik had er nog nooit van gehoord, moet ik toegeven. Maar dat was een brillenmaker uit Middelburg. Hij heeft in 1608 de telescoop uitgevonden. En in deze uitzending gaat Diederik die allereerste telescoop nabouwen.
Okay, daar heb je lenzen voor nodig, dat snap ik. En jij bent glasblazer. Maar als je googelt op ‘lenzen’, kom je niet meteen bij Frans van Dommelen Hooge Mierde uit, toch? Hoe komt hij dan bij jou terecht?
Via, via. In Eindhoven zit het bedrijf Atelier.nl dat van zand uit diverse streken drinkglazen en karaffen maakt. Daar werk ik voor. Ik doe voor hen het zaag- en slijpwerk, zeg maar de fijne afwerking. Heel secuur werk, want dat glas is heel dun.
Maakt dat dan wat uit waar dat zand vandaan komt? Of is dat puur lokale trots? Zo van: ik heb een set glazen die gemaakt zijn van Hooge Mierds zand?
Allebei wellicht. Want het ene zand is echt het andere niet. En het ene glas dus ook niet het andere. Van het zand uit Mol krijg je bijvoorbeeld helder wit glas. Zand uit Terschelling is groen van kleur. En zand uit Knokke levert weer een blauwige kleur op. Echt grote verschillen.
Diederik wilde glas gebruiken van zand uit Middelburg, net als Lipperhey. Zo is hij bij Atelier.nl terecht gekomen. En die hadden mij weer nodig voor de bewerking.
Dus jij hebt die lenzen gemaakt?
Gedeeltelijk. Ik heb vier bewerkingen uitgevoerd. Ik heb uit de dikke glasplaat die ze in Eindhoven gemaakt hebben de twee lenzen uitgeboord, ze rond geslepen, vlak geslepen en gepolijst. Dat komt allemaal nauw. De uiteindelijke doorsnede moest precies 27,6 mm zijn. Dat polijsten is weer belangrijk om het glas zo helder mogelijk te krijgen.
Ik had ook graag de bolvorm van de lenzen aangebracht, maar daar heb ik de spullen niet voor. En ik kon er ook niet aan komen. Dat is uiteindelijk in Leiden gebeurd. En weer iemand anders heeft bijvoorbeeld de koperen koker van de kijker gemaakt.
Die vier bewerkingen van mij hebben ze hier in mijn werkplaats gefilmd (een mooie aanleiding trouwens om van tevoren de boel weer een keer op te ruimen en te poetsen). Dat is afgelopen september al gebeurd. Toen hebben ze hier met vier mensen een hele voormiddag opnames gemaakt.
Zo lang! Gaat dat allemaal telkens opnieuw dan? Take 7 of zo?
Nee hoor! Helemaal niet. Alles is in één keer opgenomen.
Trouwens, de tweede lens is door Diederik zelf bewerkt. Hij had goed gekeken hoe ik dat deed. En dat vond hij leuk om zelf ook te proberen. Hij is eigenlijk best wel een handige man. Natuurlijk kun je uiteindelijk echt wel zien welke lens ik gemaakt heb en welke hij.
Diederik heeft hier op de zandpad [de Lemenweg] ook het een en ander uitgelegd over de telescoop. Maar daar ben ik verder niet bij geweest.
En? Is het mooi geworden?
Geen idee. Ik heb er nog helemaal niets van gezien. Ik ben net zo benieuwd als jij. Van al die uren dat die camera gedraaid heeft, gebruiken ze natuurlijk maar een paar tellen van dit, en een paar van dat. Ik ga ervan uit dat het gesprekje als Diederik hier binnenkomt er wel in opgenomen is. Maar ook dat weet ik niet zeker.
Kijk, zo’n programma gaat over veel dingen: uitzoekwerk over de achtergrond van die brillenmaker, uitleg over het principe, de betekenis van die uitvinding, en dan al die bewerkingen op al die verschillende plekken. Laat er van hier alles bij elkaar eens een minuutje overblijven.
Maar dat doet er ook niet toe. Het is gewoon heel leuk en interessant om zo’n opname eens mee te maken.
Foto’s: Michelle van Dommelen, Studio La Mise.
Eerdere afleveringen lezen van Efkens buurten mee...? Klik op:
Riny Rovers
Sjef van Gisbergen
Johan Luijten
Mireille Meulenbroeks
Piet Wissink
Anja van Gisbergen
Jos Wouters
Ria Wissink