Wij zijn er trots op ver- en veruit de oudste vereniging van Hooge Mierde te zijn. Maar vraag ons niet hoe oud we zijn. Geen idee!

De oudste vermeldingen

De oudste vermelding dateert van 31 mei 1562. Maar op dat moment moeten we al een gerenommeerd, gevestigd gilde zijn, dat mee mag doen met de grote jongens. We nemen dan namelijk deel aan een vergadering over een Landjuweel, een groot gildefestijn dat zeven keer op een rij georganiseerd wordt. We zitten dan aan tafel met de kruisbooggildes van Turnhout, Hoogstraten, Geel, Mol, Hilvarenbeek, Oisterwijk, et cetera.

Een stukje uit de notulen van de vergadering van 31 mei 1562, met hier de presentielijst:
Art van Lippen coninck, 
Peter Jan Smeyers deken (bestuurslid) ende 
Cornelis Mierdmans deken, 
inden naem van hen selven ende guldebroeders vanden cruysboghe binnen der Vrijheid van Mierde.

Een andere vermelding is nóg ouder, van 6 november 1505. In een getuigenverklaring is sprake van een jonge gildebroeder uit Hooge Mierde, met een kruisboog. Ook dat gaat vrijwel zeker over ons. Maar we worden daarbij niet met name genoemd.

Onze oudste bezittingen

Onze grootste trots is een perkamenten 'kaart', een gildereglement, uitgevaardigd op 26 april 1629 door koning Philips IV van Spanje (waartoe wij dan nog behoren). Het is een document van zestien bladzijdes, al die eeuwen nagenoeg ongeschonden bewaard gebleven.
Weinig gilden hebben zo'n oude kaart.

De kaart van 1629
Philips, by der gratien Godts coninck van Castilien, van Leon, van Arragon, van beyde Sicilien, van Jherusalem, van Portugael...
Een eindje verderop staat dat hij ook 'hertoge van Brabant' is. De goede man heeft het er allemaal maar druk mee.

Achter op deze kaart staat onze oudste ledenlijst, ook beginnend in die tijd. In eerste instantie 23 namen, later aangevuld tot 60 mensen. Vanaf 1751 hebben we onze ledenlijsten compleet, kunnen we precies zeggen wie wanneer lid geworden is. Ook dat kunnen niet veel gildes ons navertellen.

Ons oudste zilveren koningsschildje  dateert van 1743. Slechts 1743. We moeten er vroeger nog veel oudere gehad hebben. Koning schieten behoort tot de oudste tradities van het gildewezen. Maar niemand weet waar de schildjes gebleven zijn. Waarschijnlijk geroofd, mogelijk tijdens de plundering van Hooge Mierde door Franse troepen in 1703.

Het koningsschildje van Dielis Schuurmans. Volgens de tekening op het schild is hij leerbewerker.

Uit diezelfde eeuw stammen ook onze 'keizersvogels'. Dit bezit is vol raadsels gehuld. De oorsprong lijkt, vanwege de stijl, niet Brabants. Geen enkele expert kan vaststellen waar en wanneer ze gemaakt zijn. Vanwege vormgeving zou het plusminus 1775 geweest kunnen zijn, met een heel ruime plusminus. Want een opschrift duidt op een veel grotere ouderdom.
En wat ook sterk is: bij ons weten heeft ons gilde nog nooit een keizer gehad (iemand die drie keer achter elkaar koning wordt). Hoe komen wij er aan?

De zilveren 'keizersvogels'.
Drie vogeltjes is binnen het gildewezen het symbool voor een keizer (driemaal de vogel eraf geschoten, driemaal koning geworden). Volgens één van de geraadpleegde experts zijn dit mogelijk toch geen keizersvogeltjes, maar de bijdragen aan de gildeschat van enkele opeenvolgende koningen.

Op de zijkanten van het takje van de grootste vogel staan twee tekens, een wapenschild en een zogenaamd huismerk.
Dat wapenschild is onmiskenbaar dat van de graven van Horne. Maar... met dat adellijk geslacht heeft Hooge Mierde sinds begin 13e eeuw geen wezenlijke besognes meer gehad.
Het huismerk is een combinatie van tekens en letters, in dit geval G W H I. Deze combinatie is vrij zeldzaam. Oorspronkelijk, tot ongeveer 1650, zijn het alleen figuren. Later alleen letters.
De figuur lijkt op het huismerk van de familie Jan Jans. Maar
a) is het zeker niet identiek, en
b) komt die familie uit... Amsterdam.

Het huismerk.

Het meesterteken, zeg maar de handtekening van de zilversmid.
Het is een monogram van de letters IAF in een rechthoek. Van honderden en honderden Nederlandse en Belgische zilversmeden is het meesterteken bekend. Maar niet van deze.

Nogmaals: Wat is dit? Waar, wanneer en door wie is het gemaakt? Wie is de opdrachtgever? En vooral: Hoe komen wij er aan?